Մեծ Բրիտանիայի քվեարկությունը Brexit-ից դուրս գալու օգտին եվրոպական Հունիսի վերջից միությունը գերակշռում է վերնագրերում, բայց ի՞նչ ազդեցություն կունենա կարտոֆիլի արդյունաբերության վրա։
Սեդրիկ Փորթերի կողմից Համաշխարհային կարտոֆիլի շուկաներ
23 թվականի հունիսի 2016-ին բրիտանացիներին տրվեց ընտրություն՝ «Միացյալ Թագավորությունը պե՞տք է մնա Եվրոպայի անդամ, թե՞ լքի Եվրամիությունը»: Քվեարկած 33.5 միլիոն մարդկանցից 51.9 տոկոսը որոշել է հեռանալ, իսկ 48.1 տոկոսը ցանկանում է մնալ: Դա արդյունք էր, որը ցնցեց շատերին և հսկայական հետևանքներ կունենա ինչպես Մեծ Բրիտանիայի, այնպես էլ Եվրամիության համար և կազդի կարտոֆիլի արդյունաբերության վրա:
Գերմանիայի հետ միասին Մեծ Բրիտանիան ԵՄ-ի կարտոֆիլի ամենամեծ շուկան է, որն ամեն տարի սպառում է ավելի քան վեց միլիոն տոննա կարտոֆիլ և կարտոֆիլի արտադրանք: Տարեկան մոտ 5.5 միլիոն տոննա բերք ունեցող Մեծ Բրիտանիան չի արտադրում այնքան կարտոֆիլ, որը բավարարում է սեփական կարիքները՝ ներմուծելով տարեկան ավելի քան երկու միլիոն տոննա կարտոֆիլի համարժեքը, այն դարձնելով այն աշխարհի կարևորագույն կարտոֆիլի շուկաներից մեկը:
Հավանական է, որ Մեծ Բրիտանիան կմնա ԵՄ-ում մինչև 2019թ.-ի գարուն: Մինչև այդ ՄԹ-ի և ԵՄ-ի հարաբերություններում որևէ փոփոխություն չի լինի, այնպես որ առևտուրը կկարողանա ազատորեն հոսել երկրի և ԵՄ մյուս 27 երկրների միջև: այդ երկրների քաղաքացիների հետ, որոնք նույնպես կարող են ազատ տեղաշարժվել։
Առաջիկա երկու տարիների մեծ մասը կվերցվի Brexit-ից հետո Մեծ Բրիտանիայի և ԵՄ-ի միջև հարաբերությունների շուրջ բանակցությունների միջոցով՝ կենտրոնանալով երկու հիմնական ոլորտների՝ առևտրի և մարդկանց և աշխատուժի տեղաշարժի վրա:
ՄԹ ԿԱՐՏՈՖԻԼԻ ԱՌԵՎՏՐԻ ՄԵԾ ԴԵՖԻՑԻՏ
Մինչև ապրիլ տարում Մեծ Բրիտանիան ներմուծել է 266 մլն ֆունտ ստեռլինգ (332.5 մլն եվրո) ավելի շատ կարտոֆիլ և կարտոֆիլի արտադրանք, քան արտահանել է երկիր՝ ավելի քան կես միլիարդ եվրո արժողությամբ իրացումներով: Ամենամեծ դեֆիցիտը սառեցված կարտոֆիլի առևտուրն է Մեծ Բրիտանիայի ներմուծման հետ
320 մլն ֆունտ ստեռլինգ (400 մլն եվրո) ավելի շատ ապրանք, քան արտահանում է, իսկ գրեթե բոլոր ներմուծումները գալիս են ԵՄ-ից: Եթե առևտրային համաձայնություն ձեռք չբերվի, Մեծ Բրիտանիան կարող է միջազգայնորեն համաձայնեցված Առևտրի համաշխարհային կազմակերպության 14.4% մաքսատուրք սահմանել ներմուծման վրա՝ բարձրացնելով ներմուծման գինը: Այդ ներմուծումներն արդեն թանկացել են հանրաքվեից հետո՝ ֆունտի արժեքի անկման պատճառով։ World Potato Markets-ի վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ ֆունտով ներկրվող ֆրիի գինը հաջորդ տարվա ընթացքում կարող է աճել 25%-ով՝ արժույթի ազդեցության պատճառով:
Դա կարող է նվազեցնել ներմուծման պահանջարկը 17%-ով։ ԱՀԿ-ի սակագինը կարտոֆիլի սերմացուի համար ավելի ցածր է, քան այլ ապրանքների համար՝ 4.5%:
Մեծ Բրիտանիան նաև ներմուծում է զգալիորեն ավելի շատ կարտոֆիլի փաթիլներ և ալյուր, քան արտահանում է, բայց կան ոլորտներ, որտեղ այն զուտ արտահանող է: Ամենակարևորը կարտոֆիլի սերմն է։ Մինչև ապրիլ տարում արտահանումը կազմել է 35 մլն ֆունտ ստեռլինգ (43.75 մլն եվրո) ավելի, քան ներմուծումը 44 մլն ֆունտ ստեռլինգով (55 մլն եվրո): Մեծ Բրիտանիայի սերմերի մոտ 65%-ը արտահանվում է ոչ ԵՄ շուկաներ, որոնց վաճառքի կեսը Եգիպտոսին է:
Կարտոֆիլի սերմերի սակագինը կազմում է ընդամենը 4.5%, այնպես որ, եթե նույնիսկ ԵՄ-ի հետ առևտրային գործարք չլիներ, ԵՄ-ի հետ բրիտանական սերմերի առևտրի վրա սահմանափակ ազդեցություն կունենար: Մեծ Բրիտանիան նաև ունի ջրազրկված կարտոֆիլի արտադրանքի փոքր ավելցուկ, ներառյալ չիփսերը, կամ ինչպես բրիտանացիներն են անվանում՝ փխրուն: Թարմ կամ սպասքի կարտոֆիլի համար Մեծ Բրիտանիայի առևտրի դեֆիցիտը այնքան էլ շուկայական չէ, որքան ապրանքների դեպքում: Որոշ տարիներին ներմուծման և արտահանման տարբերությունը փոքր է։ 2016 թվականի ապրիլ ամսին ներմուծումը կազմել է 77 մլն ֆունտ ստեռլինգ (96.25 մլն եվրո), իսկ արտահանումը` 57 մլն ֆունտ (71.25 մլն եվրո): Սակայն 2013թ. ապրիլին ընկած ժամանակահատվածում, 2012թ.-ին շատ խոնավ բերքահավաքից հետո, որը հանգեցրեց շատ փոքր բերքի, Մեծ Բրիտանիան ներմուծեց 121 մլն ֆունտ ստեռլինգ ավելի շատ կարտոֆիլ, քան արտահանեց: Ընթացիկ 2016/17թթ.-ի սեզոնում ակնկալվում է, որ Մեծ Բրիտանիան կարող է դառնալ կարտոֆիլի զուտ արտահանող՝ ցածր բերքատվության և փոքր բերքի պատճառով ԵՄ հիմնական աճող տարածաշրջանում Հյուսիսային Ֆրանսիայում, Բելգիայում և Նիդեռլանդներում, ինչպես նաև ավելի լավ պայմաններով: Մեծ Բրիտանիան և բրիտանական ֆունտի մրցունակությունը.